Kütahya/ Kutahia  (Turkish pronunciation: [cyˈtahja]) is a city in western Turkey with 237,804 inhabitants (2011 estimate), lying on the Porsuk river, at 969 metres above sea level. It is the capital of Kütahya Province, inhabited by some 564,294 people (2011 estimate). The region of Kütahya has large areas of gentle slopes with agricultural land culminating in high mountain ridges to the north and west. The city's Greek name was Kotyaion, Latinized in Roman times as Cotyaeum.

The industries of Kütahya have long traditions, going back to ancient times. Kütahya is famous for its kiln products, such as tiles and pottery, which are glazed and multicoloured.[20] Modern industries are sugar refining, tanning, nitrate processing and different products of meerschaum, which is extracted nearby. The local agricultural industry produces cereals, fruits and sugar beet. In addition stock raising is of much importance. Not far from Kütahya there are important mines extracting lignite.

Kütahya is linked by rail and road with Balıkesir 250 km (155 mi) to the west, Konya 450 km (280 mi) to the southeast, Eskişehir 70 km (43 mi) northeast and Ankara 300 km (186 mi) east.
Traditional ceramics
A small ewer, now in the British Museum, gave its name to a category of similar blue and white fritware pottery known as 'Abraham of Kütahya ware'. It has an inscription in Armenian script under the glaze on its base stating that it commemorated Abraham of Kütahya with a date of 1510.[21] In 1957 Arthur Lane published an influential article in which he reviewed the history of pottery production in the region and proposed that 'Abraham of Kütahya' ware was produced from 1490 until around 1525, 'Damascus' and 'Golden Horn' ware were produced from 1525 until 1555 and 'Rhodian' ware from around 1555 until the demise of the İznik pottery industry at the beginning of the 18th century. This chronology has been generally accepted.

Քյութահյա/ Քյոթահիա (թուրք.՝ Kütahya) կամ Կուտինա, քաղաք Թուրքիայի արևմտյան հատվածում։ Բնակչությունը կազմում է 237,804 մարդ (2011), Քաղաքով հոսում է Պորսուկ գետը։ Ծովի մակարդակից գտնվում է 969 մետր բարձրության վրա։ Քյութահյայի մարզկենտրոնն է։ Տարաշածրջանն հայտնի է զառիթափերով, գյուղատնտեսական հողատարածքներով և հյուսիսից արևմուտք ձգվող բարձրադիր լեռնագագաթներով[1]։
Պատմական ակնարկ

Փոքր Ասիայում, պատմական Փռյուգիայի տարածքում, Կ.Պոլսից 125 մղոն տարածության վրա, դեռ անտիկ շրջանում գոյություն է ունեցել Kotyaion քաղաքը, որն այժմ կոչվում է Քյութահյա, և այստեղ հայեր այլևս չեն ապրում։ Բայց միջնադարում Քյութահյայում աշխույժ և հարուստ հայկական համայնք է եղել, որտեղ էլ 14-15-րդ դդ. աստիճանաբար թափ է հավաքել և զարգացել հախճապակյա սալիկներ պատրաստելու արհեստը, և ձևավորվել է Քյութահյայի հայկական սալիկների դպրոցը։ Ամենավաղ պահպանված նմուշները թվագրվում են 16-րդ դարին։

Վաղ քյութահյական հայկական սալիկները երկգույն են՝ սպիտակ և կապույտ, և միայն 17-րդ դարում հայ վարպետները սկսում են օգտագործել դեղին, կանաչ և հայտնի հայկական կարմիր (tomato-red color armenian) գույները։ Քյութահյան դարձավ հայկական հախճապակու արտադրության կենտրոն, և Օսմանյան կայսրության մեջ նրա հիմնական մրցակիցը Իզնիկն էր, որի արտադրանքն, ի տարբերություն հայ վարպետների "քրիստոնեական" սալիկների, "իսլամական" թեմատիկայով էր։

1869 թվականին Քյութահյայում է ծնվել Կոմիտասը։

Արշակ Ալպոյաճյան Աստվածատուրի (1879, Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն - 1962), հայ բանասեր, պատմաբան։

Ծնվել է Կ. Պոլսում, Սկյութար թաղամասում։ Նախնական կրթությունը ստացել է Պերպերյան վարժարանում, ապա ուսումը շարունակել է Կենտրոնական վարժարանում, ավարտել 1899 թվականին։ 1901 թվականին «Բազմավեպում» տպագրել է վիպասանուհի Սրբուհի Տյուսաբի մասին մի հետազոտություն, որը լույս է ընծայել նաև առանձին գրքույկով։ Այդ տարիներից աշխատակցել է «Մասիս», «Ծաղիկ», «Բյուզանդիոն» պարբերականներին, գերազանցապես պատմա-բանասիրական հոդվածներով։

Նրա գրիչը առավել բեղմնավոր է դարձել օսմանյան սահմանադրությունից հետո։ 1910 թվականին լույս է ընծայել ընդարձակ ուսումնասիրություն, նվիրված Ազգային սահմանադրության 50-ամյակին։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի շրջանում և նրան հաջորդող տարիներին, մինչև 1922 թվականը պաշտոնավարել է Եսայան վարժարանում ՝ որպես պատմության ուսուցիչ։ 1922 թվականին մեկնել է Հունաստան, աշխատել Քորֆուի ամերիկյան որբանոցում, միաժամանակ աշխատակցել է Կ. Պոլսի «Վերջին լուր» թերթին, որպես նրա շրջիկ թղթակիցը։ 1923 թվականին մեկնել է Եգիպտոս, պաշտոնավարել Կահիրեի Գալուստյան վարժարանում որպես ուսուցիչ։

Հրատարակել է ծավալուն մենագրություններ, որոնցից հիշատակության արժանի են մասնավորապես հետևյալները «Սրբուհի Տյուսաբ» (Վենետիկ, 1901), «Գրիգոր Զոհրապ - իր կյանքը և իր գործը», (Կ. Պոլիս, 1919), «Մինաս Չերազ» (Կահիրե, 1927), «Պատմություն հայ Կեսարիո» (Ա-Բ հատորներ, Կահիրե, 1937), «Գրիգոր Կեսարացի պատրիարք և իր ժամանակը» (Երուսաղեմ, 1936), «Թորգոմ պատրիարք Գուշակյան» (Կահիրե, 1940), «Պատմություն հայ գաղթականության» (Ա. հատ., Կահիրե, 1941, Բ հատ., 1955, Գ հատ., 1961), «Պատմություն Եվդոկիո հայոց» (Կահիրե, 1952), «Պատմություն հայ դպրոցին» (Ա հատ., Կահիրե, 1947), «Պատմական Հայաստանի արտաքին և ներքին սահմանները» (Կահիրե, 1950), «Արաբական միացյալ հանրապետության Եգիպտոսի նահանգը և հայերը» (Կահիրե, 1960), «Հուշամատյան Կուտինահայերու» (Բեյրութ, 1960) և այլն։

1936-1937 թվականներին Կահիրեում հրատարակել է «Ազատ միտք» շաբաթաթերթը։

Ա., Ա. Ա., Ա. Ա. Ա., Ա. Ալպ., Արշ. Ալպոյաճի, Արգամ Անգեղացի, Ս. Անգեղյա, Արմեն Արմենյան, Արշակ, Գրիչ, Իրազեկ, Հայ մարդ մը, Մեհեկան, Շառայլ, Շավարշ, Պերճ, Վ., Փավստոս Բյուզանդացի, Քրոնիկոն ծածկանունները: